To zależy… #2 - czy mam prawo do urlopu?

Od czerwca powoli wchodzimy w tak zwany „okres urlopowy”. Kto z nas nie marzy już o górskich wędrówkach, popołudniach spędzonych z książką na plaży czy o rowerowych przejażdżkach wokół mazurskich jezior? Już czujemy zapach morskiej bryzy, a kostium kąpielowy grzecznie czeka w szufladzie na swoją premierę.

Przed wyjazdem warto dowiedzieć się czegoś więcej o urlopach wypoczynkowych, które zostały uregulowane w kodeksie pracy. Przede wszystkim to, co wydaje się najbardziej oczywiste: każdemu pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu, którego nie można się zrzec. Dodatkowo, „pula” urlopu przysługuje w całości. Dopiero na nasz wniosek można go podzielić na części, jednak co najmniej jedna część powinna trwać nie mniej niż 14 dni kalendarzowych.

Ile dni urlopu mi przysługuje?

Ile właściwie dni urlopowych nam przysługuje i jak je obliczyć? Przez pierwsze 10 lat pracy mamy do dyspozycji 20 dni. Po tym czasie uzyskujemy prawo do kolejnych 6 dni. W art. 155 kodeksu pracy możemy przeczytać o tym, jak czas naszego kształcenia zalicza się do okresu pracy. Na przykład ukończenie średniej szkoły ogólnokształcącej jest rozumiane jako 4 lata pracy, natomiast ukończenie szkoły wyższej – 8 lat. Wskazane okresy się nie sumują.

Czy pracodawca może odwołać mnie z urlopu?

Tak, pracodawca może nas odwołać z urlopu, ale tylko wtedy kiedy obecności pracownika wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu. Chodzi tutaj tylko o takie okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili rozpoczęcia urlopu. Jeśli można było je przewidzieć to należało wcześniej przesunąć urlop pracownika. Dodatkowo, powrót pracownika do pracy musi być konieczny dla zapewnienia prawidłowego toku pracy. Co to oznacza w praktyce? Kiedy możemy zostać uznani za niezbędnych? Przykładem jest sytuacja, kiedy tylko ten jeden pracownik posiada specjalistyczne umiejętności wymagane do usunięcia poważnej awarii. Wszystko jasne, ale co jeśli już opłaciliśmy jakąś zagraniczną wycieczkę? Te pieniądze mają się zmarnować? Oczywiście, że nie. W przypadku odwołania pracownika z urlopu, pracodawca musi pokryć poniesione przez pracownika koszty. Chodzi tutaj o koszty, które pracownik poniósł i nie może ich odzyskać.

Czy za urlop zawsze przysługuje wynagrodzenie?

Kodeks pracy zna instytucję zwaną urlopem bezpłatnym. Mamy do czynienia z urlopami fakultatywnymi oraz obligatoryjnymi. W przypadku pierwszego z nich pracownik wnioskuje na piśmie o chęci wzięcia takiego urlopu. Pracodawca samodzielnie ocenia, czy udzielenie takiego urlopu nie zakłóci normalnego procesu pracy. Jest możliwe udzielenie urlopu bezpłatnego z inicjatywy pracodawcy, ale za zgodą pracownika wyrażoną na piśmie. Może dojść do takiej sytuacji w przypadku wykonywania pracy u innego pracodawcy na podstawie porozumienia tych pracodawców. Jeśli chodzi o bezpłatne urlopy obligatoryjne to możemy tutaj wymienić m. in.: urlop wychowawczy czy urlop udzielany posłowi na Sejm i senatorowi RP.

 

Źródła:

• Kodeks pracy
• Jurczewska Marzena, Odwołanie pracownika z urlopu
• Rączka Krzysztof, Urlop bezpłatny