Znane i nieznane #1 – EW w Leśnej

TAURON Ekoenergia jest właścicielem 34 niezwykłych elektrowni wodnych. Wraz z otaczającą infrastrukturą, unikatowymi maszynami i urządzeniami są prawdziwymi perłami dawnej i współczesnej techniki.  Zapraszamy na wyprawę w świat elektrowni wodnych. Naszą podróż rozpoczynamy od najstarszej w Polsce, ponad stuletniej elektrowni wodnej w Leśnej.

Woda to nie tylko urokliwe leśne strumienie, ale także potężna, niszczycielska siła. To właśnie katastrofalne powodzie były przyczyną  budowy w pierwszych latach dwudziestego wieku zapór na kapryśnych rzekach Dolnego Śląska. Ówcześni inżynierowie postanowili wykorzystać inwestycje przeciwpowodziowe również do produkcji energii elektrycznej. Gigantyczne budowle realizowano w większości siłą ludzkich mięśni.

Zbiornik w Leśnej jak wodospad Niagara

Uruchomiona w 1908 roku przy zaporze na rzece Kwisa w miejscowości Leśna, elektrownia zbiornikowa była pierwszą tego typu w Polsce. Niezwykłe jest to, że do dzisiaj utrzymano w niej unikatowe w skali całej Europy i do tego w pełni sprawne wyposażenie maszynowni z tamtych czasów.

Turbiny  wodne  dostarczyła firma, która zasłynęła kilka lat wcześniej wykonaniem tych urządzeń dla elektrowni wodospadu Niagara. W elektrowni zastosowano turbiny wynalezione w XIX wieku przez Amerykanina Jamesa Francisa. Najpierw zainstalowano w niej cztery turbiny Francisa, a następnie (w 1908 r.) dwie kolejne. Obecnie jest zainstalowanych sześć turbozespołów o łącznej mocy 2,52 MW mocy.

Zachwyt wzbudza również kamienno-betonowa zapora wznosząca się na wysokość 36 metrów. Jej długość w koronie wynosi 130 m, a szerokość 8 m. Powstała w oparciu o założenia najwybitniejszego wówczas fachowca w Europie profesora Ottona Intzego, który zaprojektował, aż 40 takich obiektów.

Dolinom dla ochrony, falom na przekór…

Na Uroczyste położenie kamienia węgielnego zapory odbyło się 5 października 1901 roku. Słowa, jakie wówczas padły, mogą świadczyć o tym, jak duże znaczenie dla ochrony powodziowej terenów doliny rzeki Kwisa miała ta budowla: „Dolinom dla ochrony, falom na przekór, wszystkim dla ich dobra". „Broń przed powodzią, pomnażaj dobrobyt, przynoś chwałę swemu budowniczemu".

Zapora spiętrza Kwisę w Jezioro Leśniańskie z rezerwą powodziową 8 milionów m³ wody. Do zapory i znajdującej się poniżej elektrowni dotrzeć można bez problemów. Jadąc od strony Lubania Śląskiego w kierunku zamku Czocha skręcamy za Leśną w oznakowaną drogę; po kilku minutach dojeżdżamy do potężnego zbiornika wodnego, na brzegach którego mieszczą się liczne ośrodki wypoczynkowe i sportowo – rekreacyjne.